Zwangerschap en de tandarts

Gefeliciteerd, ik neem aan dat u zwanger bent of net bent geweest. Misschien bent u de man van een zwangere dame of bent u een goede vriend die graag op de hoogte is? Onderstaand vindt u een uitgebreid antwoord op de vragen die VergelijkMondzorg de afgelopen tijd heeft ontvangen. Om te beginnen, breng de (mogelijke) zwangerschap altijd ter sprake bij binnenkomst bij uw tandarts. Nog beter zou het zelfs zijn om aan te geven dat u mogelijk zwanger wilt worden. Uw tandarts kan er dan mogelijk rekening mee houden in de planning van behandelingen. Ook kunnen er preventieve maatregelen betreffende uw mondgezondheid worden genomen. Ook al zou de controle of behandeling geen invloed hebben op de ongeboren vrucht, wellicht zit u er simpelweg niet op te wachten tijdens eventuele misselijke periodes of om 2 weken voor de uitgerekende datum in de tandartsstoel te liggen.

Röntgenfoto's tijdens de zwangerschap

Tijdens de zwangerschap kunt u röntgenopnamen van uw gebit laten maken indien daar een rechtvaardiging voor bestaat. Tijdens de zwangerschap kan er bijvoorbeeld bij pijn en/of ontsteking gekozen worden om een foto te maken. De tandarts houdt hierbij rekening met de effectieve dosis van de verschillende type röntgen opnamen, en zal kiezen voor de laagst maar doeltreffende methode om een goede röntgenfoto te kunnen maken. Overigens heet dit het ALARA (As Low As Reasonably Achievable" (= zo laag als redelijkerwijze haalbaar is)) principe, dit principe geldt ook als u niet in verwachting bent. Om psychologische Redenen kan men niet-urgente opnamen uitstellen tot na de bevalling. Bron: kernpunten herziene richtlijn tandheelkundige radiologie De stralingsdosis voor de patiënt in de tandartspraktijk bij het maken van een röntgenopname is niet overdreven groot. Een bitewing (intra-orale röntgenfoto) geeft een stralingsbelasting van vier microSievert (0,004 milliSievert), wat meer dan 100x lager is dan een röntgenfoto van een gebroken been. Een panorama-opname geeft een stralingsbelasting van 16-20 microSievert en een Cone Beam CT scan 100-250 microSievert. Ter vergelijking: bij een vliegreis naar bijvoorbeeld Ibiza loopt men 10 microSievert op.

Loodschort, loodkraag of loodschild

Het is nooit bewezen dat het dragen van een loodschort zinvol is in de bescherming van het ongeboren kind als het gaat om het maken van kleine intra orale (plaatjes in de mond) röntgenfoto's van het gebit. Een uitzondering hierop is de occlusale röntgenopname van het bovengebit, waarbij de röntgenbuis indirect op de buik wordt gericht. Dit type foto wordt echter zelden gemaakt.

Anesthesie, verdoving en zwangerschap

Verdoving (articaine; lokale anesthesie) tijdens de zwangerschap kan in principe geen kwaad. De verdoving die gebruikt wordt kan de placenta passeren, maar de hoeveelheid die de placenta zal bereiken is zeer gering en uit onderzoek bij dieren is gebleken dat er geen aanwijzingen zijn voor schadelijkheid. Om de hoeveelheid articaine te beperken die de placenta passeert  wordt vaak het aantal carpules gemaximaliseerd op 3. Articaine bevat adrenaline, om vasoconstrictie (het dicht knijpen) van de bloedvaten te verkrijgen, hierdoor blijft de verdoving langer zitten en treedt er minder bloeding op. Adrenaline zou een kleine kans op uteruscontracties (baarmoeder samentrekkingen) kunnen veroorzaken wanneer de verdoving in een bloedvat wordt gespoten. Bij het inspuiten van de verdoving zal uw tandarts in principe altijd controleren of er niet in een bloedvat geprikt is, door te aspireren. Indien u tijdens uw zwangerschap een behandeling bij de tandarts dient te ondergaan, dient u zelf de afweging te maken of u wel of niet verdoofd wil worden. Het is verstandig u te laten verdoven als u op ziet tegen de behandeling, zenuwachtig bent of als er pijn verwacht wordt. Zenuwen en pijn zorgen er namelijk voor dat uw eigen lichaam adrenaline (stress-hormoon) aan maakt, in een veel grotere hoeveelheid dan dat de verdoving bevat. Het adrenaline gehalte in uw lichaam blijft veel lager als u meer ontspannen in de stoel ligt door de verdoving. Citanest is een lokale verdoving welke tijdens de zwangerschap niet gebruikt mag worden. Dit anestheticum zal uw tandarts echter niet standaard gebruiken. Over het algemeen wordt het bovengenoemde anestheticum Articaine standaard, onder verschillende merknamen, in de tandartspraktijk gebruikt.

Zwangerschap heeft invloed op de mondgezondheid

Tijdens de zwangerschap is er een betere doorbloeding van het lichaam, daardoor kan het zijn dat het tandvlees eerder bloedt als het gebit en het tandvlees niet voldoende gereinigd worden. Dit houdt in dat je de randen van het tandvlees langs de tanden mee zult moeten poetsen en dagelijks tandenstokers tussen alle tanden en kiezen moet gebruiken om de plaque te verwijderen. Op die manier houdt je het tandvlees gezond en zal het niet bloeden. Daarnaast voorkom je op deze manier ook gaatjes tussen de tanden en kiezen, die door een veranderd eetpatroon tijdens de zwangerschap vaak sneller ontstaan. Je eet wellicht meer zoetigheden en/of je hebt meer eet- en drink-momenten (zoetmomenten), waardoor het gebit vaker en aan meer suiker wordt blootgesteld. Suiker is de voeding voor bacteriën in de plaque die gaatjes veroorzaken. De uitspraak 'elke zwangerschap kost een tand of kies' is achterhaald, als je zelf maar goed oplet dat je niet te veel (maximaal 7) zoetmomenten op een dag hebt, en de nodige aandacht besteedt aan uw mondhygiëne. Het nuttigen van suikervrije producten en het drinken van water kan helpen om je honger gevoel te stillen.

Overgeven tijdens de zwangerschap

Veel zwangerschappen gaan, voornamelijk is de eerste 16 weken, gepaard met misselijkheid en braken. Braaksel bevat maagzuur. De naam zegt het al; dit is zuur. Zuur tast het tandglazuur aan, waardoor slijtage ontstaat. Heb je veel last van misselijkheid, oprispingen en moet je veel overgeven, let er dan op dat je niet direct na het overgeven je tanden poetst. Dit zorgt namelijk voor extra slijtage. Geef je speeksel eerst de tijd zijn werk te doen. Speeksel zorgt er namelijk voor dat het zuur in je mond weer neutraliseert. Spoel je mond na het overgeven of een oprisping met wat water om het neutraliseren te versnellen. Wil je toch graag even je tanden poetsen, doe dit dan pas na 30 minuten.

Ontwikkeling van het melkgebit van het kindje tijdens de zwangerschap

Al vroeg in de zwangerschap worden de tandkiemen van je baby gevormd. Vanaf de 6de week van de zwangerschap vormen de eerste cellen een tandknop, die uitgroeit tot de tandkiem. Tussen de 14de en 18de week worden in de tandkiem de harde mineralen (later glazuur) opgeslagen. In de 7de maand van de zwangerschap ontstaat daaruit de kroon van de tand of kies. Bij de doorbraak van de tand, na de geboorte, wordt de wortel van de melktand of –kies verder afgevormd. Nadat de kronen van het melkgebit gevormd zijn, begint de aanleg van de blijvende tanden en kiezen al. Rond de 8ste maand van de zwangerschap is de tandkiem van de eerste blijvende kies te zien. Wanneer er een röntgenfoto bij een pasgeboren baby zou worden gemaakt, zien we alle tandkiemen van het melkgebit en die van de eerste blijvende kiezen al zitten.

Mondzorg na de geboorte

Uw dagelijkse ritme zal na de bevalling flink verstoord zijn. Uw veranderde dag en nacht ritme, en daardoor een veranderd eetpatroon kunnen een zeer groot effect hebben op uw mond. Het grootste risico zit in het overschrijden van de al eerder benoemde 7 zoetmomenten op een dag. Voorkom dat u cola, of koffie met suiker gaat drinken om wakker te blijven! Let op; Cola light,bevat dat wel geen suiker, maar is zeer zuur en zo alsnog schadelijk voor uw tanden.

Anesthesie, verdoving en borstvoeding

Ondergaat u een behandeling bij uw tandarts, waarbij verdoving gewenst is, in de periode dat u borstvoeding geeft? Dan zal de verdoving in geringe mate in de moedermelk terecht komen. De verdoving kan volgens voorschrift worden gebruikt. In de bijsluiter van de verdoving wordt geadviseerd na de verdoving de eerste hoeveelheid melk af te kolven en weg te gooien. Verstandig kan het dus zijn om net voor uw tandartsbezoek een voeding af te kolven, zodat u deze later op de dag kunt geven.

Baby's eerste tandjes - Het melkgebit

Het menselijk gebit bestaat uit 20 melktanden, die opgevolgd worden door 32 blijvende tanden. De melktanden breken door vanaf de zesde maand na de geboorte, en zijn meestal voltallig aanwezig als het kind 2,5 jaar oud is. Het melkgebit bestaat uit 8 snijtanden, 4 hoektanden en 8 kiezen. De doorbraak is goed te volgen, er ontstaat een wit bobbeltje op het tandvlees van uw kind omdat de bloedvaten door de doorbrekende tand weggeduwd worden. Het kan zijn dat uw kind veel gaat huilen, hangen, koorts of diarree heeft. Deze klachten kunnen ook voortkomen uit iets anders, denk niet te snel dat het de tandjes zijn. De doorbrekende tand kan voor een raar gevoel zorgen en de baby zal willen bijten: in kleding, de rand van de box, plastic of een bijtring. Dit kan geen kwaad, ze kunnen niet te hard bijten.

Doorbraak volgorde melktanden

Zowel het moment van doorbraak, als de volgorde van doorbraak zijn zeer wisselend per kind. Meisjes krijgen over het algemeen eerder tandjes dan jongens. Onderstaande leeftijden en volgordes zijn slechts benaderende waarden. Omstreeks de leeftijd van 6 maanden breken als eerst de centrale snijtanden in de onderkaak door. Gevolgd door de overige snijtanden van boven- en onderkaak. Rond het eerste levensjaar breken de eerste melkkiezen door. Zo'n 6 maanden later volgt de doorbraak van de hoektanden. Omstreeks het tweede levensjaar breken de tweede melkkiezen in de onderkaak door en rond 2,5 jaar is het melkgebit compleet met de doorbraak van de tweede kiezen in de bovenkaak. Bron: omfs.be en zendium.nl

Poets de eerste baby tandjes

Zodra de eerste tandjes doorkomen dienen deze gepoetst te worden. 1x per dag poetsen met fluoride bevattende peutertandpasta is voldoende in het eerste levensjaar, ga daarna over naar 2x per dag poetsen. Gebruik niet meer tandpasta dan de grootte van een erwt om te voorkomen dat uw kind te veel fluoride binnen krijgt. En poets uw kind in ieder geval tot dat hij of zij 10 jaar oud is na. Tot die tijd is een kind niet in staat het gebit zelf goed schoon te krijgen door de fijne motoriek die tot dan toe nog niet voldoende is ontwikkeld. Veel mensen hebben de misvatting dat het melkgebit minder belangrijk is dan het volwassen gebit, omdat het melk gebit toch nog zal wisselen. Dit is helaas niet zo, het wisselt wel, al duurt dat tot een jaar of 12 tot de laatste melkelementen zijn gewisseld. Tot die tijd is het goed verzorgen van het melkgebit wel zeker erg belangrijk. Je wil voorkomen dat het kind pijn krijgt door een gaatje of een ontsteking in een melkelement. Maar naast pijn kan een ontsteking als gevolg van een diep gaatje in een melkelement ook zorgen voor schade aan de blijvende opvolger van het betreffende melkelement. Let op: Naast het poetsen is voeding een hele belangrijke factor in het ontstaan van gaatjes. Voorkom dat uw kind limonade of sapjes in de fles krijgt, en geef vooral geen fles mee naar bed! Doe, naast de melk of pap die uw kind krijgt, water in de fles.

Speen en/of duim

Gebruikt uw kind een speen of duimt het kind? Dan is het belangrijk voor een juiste ontwikkeling van de spraak, het slikken, de groei van de kaak en de stand van de tanden dat dit al voor het tweede levensjaar wordt afgeleerd. Speen gebruik en duimen leiden namelijk tot onjuist slik-gedrag. Het kind blijft slikken als een baby, terwijl dit tussen het eerste en tweede levensjaar vanzelf over zou moeten gaan in het slik-gedrag zoals ook een volwassene dit doet. Een speen of duim verhinderd deze overgang. Een 'juiste slik' betekent dat de tong op de juiste manier wordt gebruikt. De tong is een sterke spier. Deze spier heeft invloed op de spraak, het slikken, maar door zijn positie in de mond ook op de groei van de kaken en de stand van de tanden. Indien er op latere leeftijd wordt gestopt met duimen of de speen wordt het aanleren van een 'juiste slik' steeds lastiger en gaat dit niet meer vanzelf. Logopedie-oefeningen en veel discipline van zowel ouder als kind zal hiermee gepaard gaan. Dus een wijze raad, begin op tijd met het afleren. Vaak is dit even een aantal dagen doorzetten (afzien) voor u als ouder, maar dit scheelt u en uw kind veel gedoe en onnodige lange behandeling op latere leeftijd.

Tandvleesontsteking, parodontitis tijdens de zwangerschap en vroeggeboorte

Volgt.. De volgende bronnen zijn gebruikt: nmt, omfs, zendium, dentalinfo